Upcycle ต่างจาก Recycle อย่างไร

Upcycle ต่างจาก Recycle อย่างไร

หากใครเป็นมนุษย์สายเขียว คงจะรู้จักคำว่า “Recycle” เป็นอย่างดี ที่จะแปลงวัสดุเหลือใช้ นำกลับมาทำใหม่และใช้งานได้อีกครั้ง แต่ในช่วงหลายสิบปีที่ผ่านมานี้ ก็มีอีกคำที่ปรากฏขึ้นมาคู่กันกับ Recycle เลยก็คือ “Upcycle” หลายคนอาจจะยังไม่คุ้นเคยกับคำนี้นัก มันต่างจาก Recycle หรือไม่นั้น เราจะมาเรียนรู้ไปพร้อมกันค่ะ ว่าทั้งสองคำนี้แตกต่างกันอย่างไร

Recycle พื้นฐานที่ทุกคนควรทำ

Recycle คือการนำสิ่งที่ใช้ไม่ได้แล้ว นำกลับเข้ากระบวนการแปรรูปให้เป็นวัตถุดิบ พูดง่าย ๆ ก็คือการนำวัสดุที่ใช้แล้วกลับมาทำใหม่ให้เกิดประโยชน์นั่นเอง โดยอาจจะใช้วิธีการหลอม เช่น การนำเอาขวดน้ำพลาสติกมาผ่านกระบวนการย่อยให้กลายเป็นเม็ดพลาสติกแล้วนำกลับมา Recycle หลอมขึ้นเป็นเส้นใย หรือนำกระดาษที่ใช้แล้วมาปั่นเพื่อทำเป็นกระดาษ Recycle อีกครั้ง แทนที่จะปล่อยทิ้งไป ก็จะช่วยลดปัญหาขยะล้น ที่ท้ายที่สุดก็จบลงที่การฝังกลบ กลายเป็นมลภาวะ แต่ทั้งนี้ก็ไม่ใช่วัสดุทุกอย่างจะนำกลับมาใช้ใหม่ได้

Upcycle คืออะไร

สำหรับ Upcycle เป็นคำที่เพิ่งจะปรากฏให้เห็นในช่วง 10 ปี ให้หลัง เป็นการนำเอาเศษวัสดุต่าง ๆ ที่กลายเป็นขยะแล้ว นำกลับมาผลิตเป็นของใช้ใหม่ โดยมีการตกแต่งความสวยงาม ใส่ไอเดียใหม่ ๆ ลงไป แต่จะไม่นำกลับไป Recycle อีกครั้ง และจะไม่นำกลับมาผลิตเป็นของประเภทเดิม เช่น ช้อนส้อม จัดว่าเป็นวัสดุที่เกี่ยวการบริโภค เมื่อนำมา Upcycle จะถูกแปรเปลี่ยนเป็นสิ่งของประเภทอื่น ๆ แทนประเภทของการบริโภค เช่น ข้าวของเครื่องใช้ในบ้าน

Upcycle กับ Recycle ต่างกันอย่างไร

เมื่อเรารู้จักกับ Upcycle แล้ว มองเผิน ๆ ทั้งสองคำอาจจะมีความคล้ายคลึงกันบ้าง แต่ก็ยังมีความแตกต่างอยู่เหมือนกันค่ะ กล่าวคือ Upcycle เป็นการนำของมาประดิษฐ์ขึ้นใหม่ ไม่ได้ผ่านกระบวนการการผลิตในขั้นหลอมหรือแปรรูป ปั้นขึ้นมาใหม่แบบ Recycle เช่น กระถางต้นไม้ Upcycle จากขวดน้ำพลาสติก นำเอากระป๋องนมมาประดับตกแต่งให้สวยงามด้วยผ้าแล้วนำมาใช้เป็นที่ใส่ปากกาเก๋ๆ ซึ่งของที่นำมาดัดแปลงแล้วอาจจะมีความสวยงามจนไม่รู้เลยว่าของเดิมนั้นคืออะไร จะใช้ความสำคัญกับการออกแบบมากกว่า จึงทำให้มีหลายแบรนด์สินค้าต่าง ๆ สามารถนำไปใช้เพื่อพัฒนาสินค้าได้ และผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม โดยจะคำนึงถึงเรื่องความรับผิดชอบต่อสังคมอีกด้วย นั่นหมายความว่า Upcycle เป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับสิ่งที่กำลังจะกลายเป็นขยะน โดยสงเสริมวิธีการคิดเพื่อการดูแลสังคมและสิ่งแวดล้อมอีกทางหนึ่งนั่นเอง

แต่ในขณะที่ Recycle เป็นการนำวัสดุจากผลิตภัณฑ์ที่ไม่สามารถยืดอายุการใช้งานได้ อาจอยู่ในสภาพแตกหัก เสียหาย มาผลิตเป็นวัสดุเดิมซ้ำ ซึ่งวัตถุประสงค์หลักของการ Recycle คือการลดต้นทุนการผลิตให้น้อยลง แทนที่จะผลิตจากการใช้วัสดุใหม่ทั้งหมด เช่น การ Recycle กระดาษ ก็เพื่อลดการตัดต้นไม้ลง หรือนำมาผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ที่ยังใช้วัสดุเดิม โดยใช้วิธีการแปรสภาพ ซึ่งต้องใช้พลังงานหรือใช้สารเคมีในกระบวนการแปรสภาพ ทำให้สิ้นเปลืองพลังงานมากขึ้น

สรุป

Upcycle เป็นการยืดอายุสิ่งของเหลือใช้ให้กลับมาใช้งานได้อีกครั้ง โดยมีการออกแบบ ประดิษฐ์ให้เกิดมูลค่าเพิ่มมากขึ้น และเพื่อแก้ปัญหาขยะล้น ซึ่งมีแนวคิดที่จะรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม ส่วน Recycle เป็นการนำวัสดุที่ใช้งานไม่ได้แล้ว นำกลับมาผลิตใหม่ โดยใช้วิธีการแปรสภาพ หลอมขึ้นมาใหม่ ผ่านกระบวนการที่ใช้พลังงานและสารเคมีเข้าช่วย แม้ว่า Recycle จะใช้พลังงานที่มากกว่า แต่ Recycle ก็มีส่วนช่วยลดการใช้วัสดุใหม่จากธรรมชาติในกระบวนการผลิตได้เช่นกัน นี่อาจจะเป็นการเริ่มต้นที่ดีที่เราจะชะลอเวลาการสร้างขยะขึ้นมาใหม่ ซึ่งทางออกที่ดีที่สุด คือการแก้ปัญหาที่ต้นเหตุ เราทุกคนจะต้องลดการสร้างผลิตภัณฑ์ขึ้นใหม่ ที่จะมาสร้างปัญหาให้สิ่งแวดล้อม เท่านี้ก็จะช่วยเหลือสิ่งแวดล้อมได้อีกมาก

ติดตามข่าวสารและบทความเกี่ยวกับ The Sustain – ธุรกิจและความยั่งยืน พลังงาน ภาวะโลกร้อน ทรัพยากรธรรมชาติ

thesustain.space